Co Polacy myślą o robotyzacji — raport HumanTech Uniwersytetu SWPS i IDEAS NCBR
Badanie opinii Polaków na temat rozwoju robotyzacji na jesień 2023 roku pokazuje, że stosunek do maszyn wyposażonych w sztuczną inteligencję budzi w nas mieszane uczucia. Chociaż 14 procent ankietowanych popiera nieograniczone prace nad robotami, to aż 3/4 osób pragnie ostrożnego podejścia i nadzoru rozwoju tej technologii.
Raport „Co Polacy myślą o robotach?” ukazał się w momencie, gdy Polska znajduje się na progu procesu robotyzacji. Średnio na świecie przypada 151 robotów na 10 tysięcy pracowników, podczas gdy w Polsce liczba ta wynosi 71 – jednak w 2020 roku było ich zaledwie 42. To sugeruje, że wiele osób nie miało jeszcze większej interakcji z robotami, a ich opinie kształtowane są głównie poprzez media.
Autorzy raportu starali się zestawić aspekty psychologiczne relacji człowiek-robot z wiedzą naukową. To owoc współpracy Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS i IDEAS NCBR, ośrodka badawczego zajmującego się obszarem sztucznej inteligencji.
W IDEAS NCBR koncentrujemy się na rozwijaniu maszyn autonomicznych zdolnych do skutecznej współpracy z ludźmi, wykorzystując kontakt fizyczny z człowiekiem jako kluczowy element interakcji. Współpraca z Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS łączy zaawansowane badania nad interakcjami człowiek-maszyna z praktycznym zastosowaniem sztucznej inteligencji — mówi dr inż. Krzysztof Walas, lider zespołu Robotyka Interakcji Fizycznej w IDEAS NCBR.
Centrum HumanTech Uniwersytetu SWPS wniosło do współpracy wymiar psychologiczny, co poszerza spektrum możliwości dla badań nad społecznym wpływem technologii. Naszym wspólnym celem było lepsze zrozumienie wpływu robotyzacji na społeczeństwo, by móc tworzyć narzędzia, które pozwolą dostosowywać technologię do ludzkich potrzeb — dodaje dr Konrad Maj, psycholog społeczny, kierownik Centrum Innowacji Społecznych i Technologicznych na Uniwersytecie SWPS.
Prawie 70 procent Polaków uważa, że postęp robotyzacji ograniczy liczbę dostępnych miejsc pracy
W dziedzinie robotyzacji obserwuje się dążenie do tworzenia maszyn jak najbardziej zbliżonych wyglądem do ludzi. Jednakże, gdy osiągnięto ten poziom w rzeczywistości, okazało się, że użytkownicy nie zawsze pozytywnie na nie reagują.
Niemal co trzecia osoba badana odczuwa obawy związane z kontaktem z robotem przypominającym człowieka, zwłaszcza kobiety. Jednakże połowa respondentów deklaruje, że ich główną emocją w takiej sytuacji byłaby ciekawość.
Większą sympatię budzą roboty przypominające zwierzęta, wywołując uśmiech u 16 procent badanych. W porównaniu z robotami o cechach ludzkich rzadziej budzą one też obawę (22 procent).
Młodsze pokolenie częściej wykazuje obawy wobec robotów przypominających ludzi, co może wynikać z większej ekspozycji na negatywne przekazy pochodzące z filmów i seriali science-fiction. Z kolei starsze pokolenie zazwyczaj postrzega takie maszyny jako nowość technologiczną.
Chociaż niektórzy Polacy nadają imiona przedmiotom codziennego użytku, to wobec bardziej zaawansowanych maszyn zachowują pewną rezerwę. Co trzecia osoba badana nie potrafiłaby nawiązać relacji emocjonalnej z robotem, ale połowa respondentów byłaby w stanie go polubić. Niewielka grupa osób jest gotowa na intensywną relację z robotem, a nawet uważa, że możliwe są konflikty.
Aż 68 procent respondentów uważa, że wraz z wprowadzeniem robotów na rynek pracy liczba dostępnych stanowisk zdecydowanie lub raczej się zmniejszy. Tylko nieliczni są przeciwnego zdania. Jest to spowodowane różnicami w umiejętnościach między robotami a ludźmi, ale istnieje też duży potencjał wykorzystania robotów tam, gdzie praca jest trudna lub niebezpieczna.
Z technicznego punktu widzenia, roboty nie zawsze są w stanie zastąpić ludzi w pewnych zadaniach. Przykładowo, wiele z nich nie ma zdolności precyzyjnego ściskania przedmiotów czy poruszania się po nieregularnych powierzchniach. Co za tym idzie, wykazują one mniejszą skuteczność w zadaniach wymagających dużej zręczności manualnej lub adaptacji do różnorodnych warunków terenowych. Trzeba jednak zaznaczyć, że istnieje ogromny potencjał wykorzystania robotów w obszarach, gdzie ludzie mogą napotkać trudności lub niebezpieczeństwo — mówi Krzysztof Walas z IDEAS NCBR.
Miłośnik nowoczesnych technologii, głównie nowych rozwiązań IT. Redaktor w czasopismach Gambler, Enter, PC Kurier, Telecom Forum, Secret Service, Click!, Komputer Świat Gry, Play, GameRanking. Wiele lat spędził w branży tłumaczeniowej – głównie gier i programów użytkowych. W wolnych chwilach lata szybowcem, jeździ na rowerze i pochłania duże ilości książek.
