DeStalk to unijny projekt walki z oprogramowaniem stalkerware oraz cyberprzemocą związaną z płcią

Podjęto wspólne prace nad unijnym projektem DeStalk, wspieranym przez Komisję Europejską w ramach jej programu „Prawa, Równość oraz Obywatelstwo”. DeStalk podejmuje problemy związane z cyberprzemocą oraz oprogramowaniem stalkerware. Stanowią one nowe, szeroko rozpowszechnione i ukryte formy przemocy online związanej z płcią.

W pracach nad projektem biorą udział European Network for the Work with Perpetrators of Domestic Violence, Fundación Blanquerna, firma Kaspersky, Una Casa per l’Uomo oraz Regione del Veneto.

Stalkerware – co to jest i jakie są plany walki z tym zjawiskiem?

Stalkerware to oprogramowanie wykorzystywane do szpiegowania prywatnego życia innej osoby za pośrednictwem inteligentnego urządzenia. Jest ono dostępne komercyjnie.

W ciągu dwóch lat europejski zespół projektowy, złożony z czołowych ekspertów ds. przemocy związanej z płcią oraz cyberbezpieczeństwa, wspólnie opracuje zawartość szkolenia.

Następnie przeszkoli praktyków związanych ze służbami wspierającymi ofiary. Zajmie się także programami przeznaczonymi dla sprawców w ramach służby zdrowia i opieki społecznej. Jego zadaniem ma być również zainteresowanie kluczowych podmiotów rządowych i samorządowych w celu zwiększenia świadomości obywateli oraz podjęcia działań przeciwko cyberprzemocy.

„Podejmując przewodnią rolę w koordynowaniu projektu DeStalk, grupa badawcza Couples and Family z naszego Wydziału Psychologii, Edukacji oraz Nauki o Sporcie dąży do powstrzymania przemocy związanej z płcią. Wykorzystywane są do tego nowe i wciąż nieznane narzędzia oraz media. Przemoc ta, mimo że ma miejsce online, wyrządza realne szkody w naszych społecznościach. Podchodzimy do tej kwestii w sposób innowacyjny, tworząc konsorcjum uwzględniające wiele zainteresowanych podmiotów, zapewniając ciągłość oraz nowe rozwiązania w naszych wysiłkach ukierunkowanych na zapobieganie nierówności płci, a także przemocy związanej z płcią.” – powiedziała dr Berta Vall, profesor na uniwersytecie Blanquerna.

Przemoc związana z płcią oraz nadużycia online

Siedem na dziesięć kobiet w Europie, które zetknęły się z cyberstalkingiem, doświadczyło również co najmniej jednej formy przemocy fizycznej lub seksualnej ze strony partnera w związku intymnym. Aż 71 proc. sprawców przemocy domowej monitoruje także aktywność komputerową kobiet. 54 proc. śledzi telefony komórkowe swoich ofiar za pomocą oprogramowania stalkerware.

Firma Kaspersky w 2019 roku wykryła roczny wzrost (o 67 proc.) wykorzystywania oprogramowania stalkerware na urządzaniach mobilnych swoich użytkowników w skali globalnej. Spośród państw europejskich problem ten dotyczył w największym stopniu Niemiec, Włoch oraz Francji. Pod koniec lutego firma Kaspersky opublikuje analizę wyników za 2020 r.

DeStalk – strategia walki ze stalkerware

W ramach projektu DeStalk zostanie opracowana wielopoziomowa strategia obejmująca trzy kluczowe etapy. Zespół projektowy przygotuje pakiet do e-nauki dotyczący cyberprzemocy i oprogramowania stalkerware. Będzie on dostępny w najczęściej używanych językach europejskich i skierowany do praktyków oraz decydentów.

Konsorcjum uaktualni i przetestuje dotychczasowe narzędzia przeznaczone dla praktyków pracujących w ramach służb wspierających ofiary i programów przeznaczonych dla sprawców.

Przetestowana zostanie regionalna kampania pilotażowa uświadamiająca. Zostaną opracowane wytyczne dla strategicznych zainteresowanych podmiotów pozwalające na odtworzenie jej w innych lokalizacjach.

„Odczuwane przez kobiety i dziewczęta skutki cyberprzemocy są druzgocące, rozległe i trwałe. Stanowią element ciągu przemocy (fizycznej i online), która odbiera im wolność.” – powiedziała Alessandra Pauncz, dyrektor zarządzająca WWP European Network.

Szkolenie online, w którym weźmie udział dwustu profesjonalistów, pozwoli na głębsze zrozumienie cyberprzemocy oraz oprogramowania stalkerware. Pomoże ono w znaczący, ale niebezpośredni sposób, tysiącom ofiar oraz osobom pracującym ze sprawcami cyberprzemocy.

Regionalne szkolenie pilotażowe zwiększy możliwości oraz współpracę w obrębie służb wspierania ofiar, a także programów, którymi zostają objęci sprawcy. Przyniesie to długotrwałe i możliwe do odwzorowania efekty w leczeniu setek osób.

„Niestety, stalkerware oraz cyberprzemoc są często pomijane w codziennej pracy ukierunkowanej na zwalczanie przemocy związanej z płcią. Obecnie zagadnienia te nie są uwzględniane przez większość programów leczenia skierowanych do sprawców czy przez służby wsparcia ofiar. Głownie ze względu na brak zarówno specjalistycznych szkoleń, jak i odpowiednich narzędzi do radzenia sobie z tym zjawiskiem. Z tego powodu w naszej pracy skupimy się, między innymi, na systematycznym przeglądzie i adaptacji wszystkich materiałów, z których korzystają na co dzień specjaliści w pracy ze sprawcami i ofiarami. Chodzi o zapewnienie im skutecznego zestawu narzędzi do walki z oprogramowaniem stalkerware oraz cyberprzemocą.” – podkreśla Elena Gajotto, menedżerka projektu z Una Casa per l’Uomo.

Celem jest zwiększenie świadomości i zaangażowania organów publicznych w walkę z cyberprzemocą. Ma się to odbywać poprzez udział w szkoleniu online oraz projekcie pilotażowym, który obejmie bezpośrednio około siedmiuset specjalistów.

Okrągłe stoły umożliwią ekspertom i funkcjonariuszom publicznym wymianę doświadczeń. Dodatkowo także opracowanie wytycznych dot. powtórzenia na skalę europejską regionalnych kampanii przeciwko cyberprzemocy.

Partnerzy programu DeStalk

Projekt DeStalk będzie prowadzony w całej Europie dzięki współpracy międzynarodowego i interdyscyplinarnego zespołu projektowego. W jego skład wchodzą:

• Fundación Blanquerna, organizacja badawczo-edukacyjna w ramach Wydziału Psychologii, Edukacji oraz Nauki o Sporcie na Uniwersytecie Ramon Llull, Hiszpania – koordynacja i wsparcie naukowe,
• Firma Kaspersky, czołowa globalna firma z branży cyberbezpieczeństwa – opracowanie szkolenia online oraz wiedza ekspercka w zakresie treści IT,
• Regione del Veneto, samorząd terytorialny włoskiego regionu Veneto – kampania pilotażowa oraz perspektywa władz publicznych,
• Una Casa per l’Uomo, włoska organizacja społeczeństwa obywatelskiego pracująca z ofiarami oraz sprawcami – szkolenie praktyków w ramach służb wsparcia ofiar oraz programów adresowanych do sprawców,
• WWP European Network, stowarzyszenie parasolowe ds. programów adresowanych do sprawców – propagowanie oraz wiedza nt. przemocy związanej z płcią.

Za nadzorowanie oraz wsparcie programu DeStalk będzie odpowiedzialny Zewnętrzny Komitet Doradczy, w skład którego wchodzą:

• Nicolas Violland, Komisarz Policji oraz Doradca w Ministerialnej Delegacji ds. Partnerstw, Strategii oraz Innowacji w zakresie Bezpieczeństwa, Francuskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych,
• Hauke Gierow, dyrektor ds. komunikacji korporacyjnej w firmie G DATA Cyberdefense,
• Martijn Grooten, Specjalny Doradca Koalicji przeciwko stalkerware.

Cyberprzemocy doświadcza ogromna rzesza dzieci, dlatego w Polsce ruszyła temu kampania społeczna SOS Wioski Dziecięce „Niewidzialna przemoc”.

Źródło: Coalition Against Stalkerware, Kaspersky