Czy ustawa o ochronie wolności słowa ma szansę zadziałać?

Od kilku tygodni, a dokładniej od momentu, w którym Parler zniknął z sieci, Ministerstwo Sprawiedliwości i politycy Zjednoczonej Prawicy mówią coraz więcej o „Ustawie o ochronie wolności słowa w internetowych serwisach społecznościowych”. To pomysł, któremu można jedynie przyklasnąć. Po zapoznaniu się z projektem mamy jednak wątpliwości, czy akurat w ten sposób rząd zadba o wolność słowa. Sprawy związane z legislacją zostawmy specjalistom, a tu wskażemy tylko kilka punktów ustawy, które są według nas niemożliwe do zrealizowania.

Ustawa, poza wspieraniem wolności wypowiedzi i zapewnieniem prawa do prawdziwej informacji, wymienia wśród swoich celów „przestrzeganie przez internetowe serwisy społecznościowe wolności do wyrażania poglądów, pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych oraz wolności komunikowania się”. Nowe prawo ma dotyczyć „internetowych serwisów społecznościowych, posiadających co najmniej milion zarejestrowanych użytkowników”.

Pierwsza rzecz, która zwraca naszą uwagę to definicja serwisu społecznościowego zawarta w projektowanym akcie prawnym. Art. 3. mówi „internetowy serwis społecznościowy (…) to usługa, która umożliwia udostępnianie przez użytkowników dowolnych treści innym użytkownikom lub ogółowi”. Naszym zdaniem, pod tak zapisaną definicję podpada praktycznie każda strona, na której zarejestrowało się przynajmniej milion użytkowników. Musi ona tylko umożliwiać komentowanie treści.

Użytkownik zarejestrowany?

Całkowicie osobną sprawą jest ta, określona w ustawie o ochronie wolności słowa jako „co najmniej milion zarejestrowanych użytkowników”. Dokładniejszą definicję mamy w dalszej części art. 3. Czytamy w niej: „(…) z której korzysta w kraju co najmniej milion zarejestrowanych użytkowników”. Nie jesteśmy w stanie powiedzieć, jak rządzący planują sprawdzać, ile osób w kraju korzysta z danego serwisu. Zaglądanie w logi ISP będzie naruszeniem naszej prywatności. Żądanie tych informacji od serwisu społecznościowego również jest nie do zrealizowania. Mówimy tu przecież o Facebooku czy Twitterze, które pod nasze prawo nie podlegają. No i na jakiej podstawie miałoby się dzielić takimi danymi? Co z ludźmi, którzy używają VPN-ów? Czy w liczbę użytkowników „w kraju” będą wliczani zagraniczni goście? Takie pytania można mnożyć w nieskończoność.

Definicja użytkownika również zawiera ciekawe zdanie: „(…) która korzysta z internetowego serwisu społecznościowego, nawet w przypadku niezałożenia profilu użytkownika”. W takim wypadku, nie ma możliwości określenia liczby użytkowników „w kraju”. Można to jakoś podciągnąć pod liczbę odwiedzin, ale jak je liczyć? Dziennie, tygodniowo, miesięcznie czy rocznie? Jak w takiej sytuacji liczyć ten milion? Czy boty i web crawlery też się wliczają? W końcu, czy ten użytkownik ma być zarejestrowany czy nie?

Wolność słowa i dezinformacja

I ostatni punkt, który zwrócił naszą uwagę. Definicja dezinformacji: „Rozumie się przez to fałszywą lub wprowadzającą w błąd informację, wytworzoną, zaprezentowaną i rozpowszechnioną dla zysku lub naruszenia interesu publicznego”. Kto będzie określał, co jest interesem publicznym? I w końcu, czy Rada Wolności Słowa oraz prezes UKE, o których mowa w dalszej części dokumentu, będą wiedzieli, co jest fałszywą informacją? Starczy im kompetencji?

To powyżej, to tylko wyjątki z pierwszego rozdziału. Dalej w ustawie o ochronie wolności słowa jest jeszcze więcej „kwiatków”, ale – jak wyżej wspomnieliśmy – zostawiamy je specjalistom od legislacji. Znakomitą analizę, którą znajdziecie tutaj, przeprowadził Krzysztof Izdebski z fundacji ePaństwo i Patryk Wachowiec z Forum Obywatelskiego Rozwoju. My tylko chcielibyśmy wiedzieć jeszcze jedno. Kto wejdzie w skład Rady Wolności Słowa i co ci ludzie będą wiedzieć na ten temat?

Więcej na ten temat możecie usłyszeć w naszym podcaście:

Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości