Amerykańskie układy scalone o wartości minimum 740 mln dolarów trafiły do Rosji – raport Nikkei

Dziennikarze Nikkei donoszą, że ponad rok od rozpoczęcia wojny na Ukrainie, warte setki milionów dolarów układy scalone amerykańskiej produkcji, pomimo sankcji Waszyngtonu, ciągle trafiają do Rosji.

Waszyngton 24 lutego 2022 roku zakazał eksportu amerykańskich półprzewodników do Rosji, z wyjątkiem celów humanitarnych itp., natychmiast po tym, jak Rosja zaatakowała Ukrainę. Posunięcie to miało na celu osłabienie zdolności Moskwy do prowadzenia wojny poprzez odcięcie jej dostępu do półprzewodników – układy scalone są istotnymi komponentami rakiet, czołgów, dronów i samolotów wojskowych, w tym systemów naprowadzania, radarów i noktowizji.

Jednak Rosja nadal kupuje chipy okrężnymi drogami, a duża ich część płynie przez małe firmy z Hong Kongu i Chin kontynentalnych. Dziennikarze Nikkei uzyskali rosyjskie dane celne od Export Genius, indyjskiej firmy badawczej, i zbadali rejestry importu półprzewodników od 24 lutego do 31 grudnia 2022 roku.

Zapisy wykazały 3292 transakcji o wartości co najmniej 100 000 USD każda, a 2358 z nich — około 70% — to wedle zapisów produkty amerykańskich producentów, takich jak Intel, Advanced Micro Devices, Texas Instruments i wielu innych. Całkowita wartość tych transakcji wyniosła co najmniej 740 milionów dolarów.

Około 75% z tych transakcji zawarto z firmami z Hongkongu lub Chin kontynentalnych, a wiele z nich to małe lub średnie firmy, z których część powstała już po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Wartość tych transakcji wyniosła 570 milionów dolarów. W tym samym okresie w 2021 roku dane celne wykazują tylko 230 transakcji eksportowych o wysokiej wartości na łączną kwotę zaledwie 51 milionów dolarów.

Ponad dziesięciokrotny wzrost wartości to tylko jeden przykuwający uwagę aspekt. Kolejnym są ceny niektórych układów scalonych. W jednej z ujawnionych transakcji hongkońska firma Agu Information Technology sprzedała Rosji chipy Intela o wartości ponad 10 tys. dolarów za sztukę! Tak wysokie ceny mogą częściowo odzwierciedlać zaawansowanie technologiczne układów, których poszukuje Rosja.

Według Instytutu Finansów Międzynarodowych, rosyjski import półprzewodników i innych układów elektronicznych od stycznia do września 2022 roku wzrósł r/r o 36%.

Duża liczba półprzewodników o wysokiej wydajności jest potrzebna do kontroli pocisków i systemów obronnych – powiedział Junichi Nishiyama, pracownik naukowy w Institute for Future Engineering, który specjalizuje się w technologii obronnej.

Wśród przedmiotów o wysokiej wartości, które zostały zgłoszone w danych eksportowych, znalazły się układy scalone firm Intel i AMD, a także układy FPGA firmy Xilinx, spółki zależnej AMD. Kości FPGA są rodzajem programowalnego układu scalonego, które często wykorzystuje się w pociskach rakietowych. Transakcje zarejestrowane w dokumentach eksportowych obejmowały również chipy z Analog Devices, Texas Instruments i On Semiconductor – firm znanych z produkcji wysokiej jakości półprzewodników do zastosowań przemysłowych – oraz wysokiej klasy komponenty Qorvo.

Intel zawiesił wszystkie dostawy do klientów w Rosji i na Białorusi – poinformowała firma w odpowiedzi na prośbę o komentarz, wysłaną przez dziennikarzy Nikkei.

Intel nie pozwala, aby nasze produkty były wykorzystywane do łamania praw człowieka.

Texas Instruments, Analog Devices oraz On Semiconductor odpowiedziały Nikkei, że nie sprzedają swoich produktów do Rosji lub innych krajów objętych sankcjami i działają w zgodzie ze wszystkimi obowiązującymi prawami i przepisami, w tym kontrolą eksportu w USA.

Układy scalone pod kontrolą władz

Choć producenci chipów i najwięksi dystrybutorzy działają pod ścisłą kontrolą amerykańskich władz, istnieje również wiele mniejszych firm – w tym jednoosobowych, niedawno założonych przedsiębiorstw – które są trudniejsze do monitorowania.

Jak twierdzi wielu menedżerów z branży dystrybucyjnej, gdy zapasy chipów są duże i priorytetem staje się opróżnienie magazynów, zasada „poznaj swojego klienta” nie jest zbyt rygorystycznie przestrzegana przez tych małych, mało znanych dystrybutorów układów scalonych.

Wiele z firm, które eksportują układy scalone do Rosji, to ewidentnie twory powstałe tylko w celu ominięcia sankcji. Sporo z nich powiązanych jest wprost z kremlowskimi oligarchami i działają w krajach, które nie należą do koalicji GECC, kontrolującej eksport sankcjonowanych technologii. Na dodatek zmieniają nazwę praktycznie natychmiast po tym, jak trafią na listę firm objętych zakazem. Jest to możliwe, bo chińskie prawo jest tu bardzo liberalne.

W Hongkongu istnieje wiele fasadowych firm i małych spółek handlowych, które prowadzą wtórną sprzedaż do Rosji i innych krajów – mówi menedżer w Avnet, wiodącym amerykańskim dystrybutorze półprzewodników.

Rosja chce produkować własne układy scalone – proces 28 nm do 2030 roku

Zwalczanie takich handlarzy jest prawie niemożliwe. Jeśli zauważysz choćby jedną nielegalną, transakcję, mogą po prostu zmienić nazwę lub użyć innej spółki. Ich źródła układów scalonych są wątpliwe, a jakość jest często dyskusyjna. Duże firmy technologiczne nie będą kupować z takich źródeł.

Kreml korzysta z takiego obrotu sprawy i, mimo że ryzykuje kupując układy scalone bez gwarancji, robi to na dużą skalę. Cierpią na tym nie tylko amerykańscy producenci, przede wszystkim wizerunkowo, ale również Ukraina, bo Rosja wykorzystuje sprowadzane w ten sposób układy do produkcji uzbrojenia. Bez współpracy między służbami krajów będących w koalicji GECC i producentami chipów nie uda się ograniczyć tego procederu, więc warto naciskać, aby rządy jak najszybciej podjęły działania ułatwiające taką wymianę informacji.

Źródło: Nikkei