Cyfrowe platformy pracy pod lupą Komisji Europejskiej
Komisja Europejska zaproponowała szereg środków służących poprawie warunków ludzi zatrudnianych poprzez cyfrowe platformy pracy. Są to głównie kurierzy firm dostarczających jedzenie i drobne przesyłki, a także kierowcy taksówek. Skończy się to zmniejszeniem ich ilości, podwyżką cen usług i wydłużonym czasem oczekiwania?
Gdy tylko pojawiły się nowoczesne usługi dotyczące dostaw jedzenia, robienia zakupów, czy usług przewozu osób świadczone dzięki aplikacjom na smartfony, świat oszalał. Wystarczy pomyśleć, kiedy ostatni raz korzystaliśmy z platform zapewniających dostawy ciepłych posiłków z restauracji, albo jechaliśmy taksówką zamawianą przez aplikację?
Niestety tanie usługi, na których ceny oraz czas obsługi i tak sporo ludzi narzekało, mogą się skończyć. Zapewni to, jak twierdzą zainteresowane firmy, Unia Europejska wprowadzając nowe regulacje.
„Ponieważ cyfrowe platformy pracy tworzą coraz więcej miejsc pracy, musimy zapewnić godne warunki pracy wszystkim osobom uzyskującym dochody z wykonywania takiej działalności. Nasz wniosek dotyczący dyrektywy pomoże fikcyjnie samozatrudnionym pracującym na platformach właściwie określić ich status zatrudnienia i korzystać ze wszystkich związanych z tym praw socjalnych. Osoby faktycznie samozatrudnione pracujące za pośrednictwem platform będą chronione dzięki większej pewności prawa co do ich statusu, a ponadto wprowadzone zostaną nowe zabezpieczenia przed zagrożeniami związanymi z zarządzaniem algorytmicznym. Jest to ważny krok w kierunku bardziej społecznej gospodarki cyfrowej” – powiedziała Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej.
Już biznes przewozu osób został „zrewolucjonizowany”. Kierowcy Uber i Bolt muszą posiadać licencję taksówkarską. Za usługi Glovo i Uber Eats wziął się UOKiK, a wszystko przez skargi klientów.
Komisja Europejska wzięła się za cyfrowe platformy pracy
Jak się okazuje, ponad 28 mln osób w Unii Europejskiej znalazło zatrudnienie poprzez cyfrowe platformy pracy. Komisja UE szacuje, że do 2025 roku będzie ich już aż 43 mln. Większość z nich jest osobami prowadzącymi jednoosobowe działalności gospodarcze i poprzez wspomniane platformy świadczą usługi zatrudniającym je firmom.
Cyfrowe platformy pracy stwarzają możliwości dla przedsiębiorstw, pracowników i osób samozatrudnionych, a także zapewniają konsumentom lepszy dostęp do usług. Nowe sposoby pracy wiążą się jednak również z nowymi wyzwaniami. Coraz trudniej jest prawidłowo zaklasyfikować status zatrudnienia, co w niektórych przypadkach prowadzi do niedostatecznego zapewniania praw pracowniczych i ochrony socjalnej.
Komisja Europejska ma także zastrzeżenia do algorytmów stosowanych w pracy za pośrednictwem platform internetowych, a chodzi konkretnie o rozliczenia i przejrzystość komunikacji.
„Cyfrowe platformy pracy odgrywają ważną rolę w naszej gospodarce, ponieważ przynoszą innowacje, tworzą miejsca pracy i pomagają zaspokoić popyt konsumentów. Ludzie są centralnym elementem tego modelu biznesowego i mają prawo do godnych warunków pracy i ochrony socjalnej. Dlatego też proponujemy dziś nowe przepisy, aby zwiększyć pewność rozwoju cyfrowych platform pracy i chronić prawa osób pracujących w gospodarce platform, tak aby wszyscy mogli jak najlepiej wykorzystać tę szansę” – powiedział Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom.
W swoich wytycznych politycznych przewodnicząca Ursula von der Leyen podkreśliła, że cyfrowa transformacja przynosi szybkie zmiany, które mają wpływ na nasze rynki pracy. Zobowiązała się do rozważenia możliwości poprawy warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych.
W programie prac Komisji na 2021 r. ogłoszono przedstawienie inicjatywy ustawodawczej w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych pod koniec 2021 r., po dwuetapowych konsultacjach z partnerami społecznymi.
Wniosek jest jedną z kluczowych inicjatyw w ramach Planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych.
Komisja przeprowadziła wymianę informacji z wieloma odpowiednimi stronami z myślą o wyjaśnieniu celów tej inicjatywy, w tym specjalne spotkania z firmami platformowymi, stowarzyszeniami osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, związkami zawodowymi, przedstawicielami państw członkowskich, ekspertami ze środowisk akademickich i organizacji międzynarodowych oraz przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego.
Wyniki procesu konsultacji są dostępne w załączniku do oceny skutków towarzyszącej wnioskowi dotyczącemu dyrektywy.
Co zyskają ludzie zatrudniani poprzez cyfrowe platformy pracy?
Proponowana dyrektywa ma na celu zapewnienie przyznania osobom pracującym za pośrednictwem cyfrowych platform pracy statusu legalnego zatrudnienia, który odpowiada ich rzeczywistej organizacji pracy. Zawiera ona wykaz kryteriów kontroli służących ustaleniu, czy platforma jest „pracodawcą”. Jeżeli platforma spełnia co najmniej dwa z tych kryteriów, zgodnie z prawem zakłada się, że jest ona pracodawcą.
Osoby pracujące za jej pośrednictwem korzystałyby zatem z praw pracowniczych i socjalnych, które wiążą się ze statusem „pracownika”. W przypadku osób zaklasyfikowanych jako pracownicy oznacza to prawo do minimalnego wynagrodzenia (jeżeli takie istnieje), negocjacji zbiorowych oraz ochrony czasu pracy i zdrowia, prawo do płatnego urlopu lub lepszy dostęp do ochrony przed wypadkami przy pracy, prawo do zasiłków dla bezrobotnych i świadczeń chorobowych, a także do emerytur składkowych.
Platformy będą miały prawo do kwestionowania lub „odrzucenia” tej klasyfikacji, przy czym ciężar udowodnienia, że nie istnieje w ich przypadku stosunek pracy, spoczywa na nich. Jasne kryteria zaproponowane przez Komisję zapewnią platformom większą pewność prawa, niższe koszty postępowań sądowych, a także ułatwią planowanie działalności gospodarczej.
Zarządzanie algorytmiczne
Dyrektywa zwiększa przejrzystość stosowania algorytmów przez cyfrowe platformy pracy, zapewnia monitorowanie przez ludzi przestrzegania przez nie wymaganych warunków pracy oraz daje prawo do kwestionowania zautomatyzowanych decyzji. Te nowe prawa zostaną przyznane zarówno pracownikom, jak i osobom faktycznie samozatrudnionym.
Egzekwowanie przepisów, przejrzystość i identyfikowalność
Organy krajowe często mają trudności z dostępem do danych dotyczących platform i osób pracujących za ich pośrednictwem. Jest to jeszcze trudniejsze, gdy platformy działają w kilku państwach członkowskich, co sprawia, że nie jest jasne, gdzie wykonywana jest praca za pośrednictwem platform internetowych i przez kogo.
Wniosek Komisji zapewni większą przejrzystość funkcjonowania platform dzięki wyjaśnieniu istniejących obowiązków w zakresie deklarowania pracy organom krajowym oraz poproszeniu platform o udostępnienie organom krajowym kluczowych informacji na temat ich działalności i osób pracujących za ich pośrednictwem.
Komisja wzywa państwa członkowskie, partnerów społecznych i wszystkie właściwe podmioty do przedstawienia konkretnych środków mających na celu poprawę warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych.
Źródło: Komisja Europejska
Entuzjasta technologii IT, mobile, wearables. Freelancer, od lat w branży mediów IT/Mobile (CD-Action, NeXT, PC Format, CafePC.pl, Benchmark.pl, Mobility, Komputer Świat, Bezprawnik, Startupmag, IoTLab.pl) , były PRowiec (Sweex i Hannspree) i logistyk. Pasjonat jedzenia, gotowania, zdrowego odżywiania, wędrówek, jazdy na rowerze, książek, kina, opery, teatru i wielu innych.