Informatyzacja i cyfryzacja 2012

Rok 2012 był pierwszym pełnym rokiem, w którym za koordynację działań związanych z informatyzacją jednostek administracji publicznej odpowiadało jedno Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Kojarzone z uruchomieniem telewizji DVB-T oraz najnowszym systemem eWUŚ. Ministerstwo realizowało także inne zadania. Mimo że pod jego adresem, a także odnośnie zrealizowanych projektów nie brakuje słów krytyki, jego utworzenie wydaje się krokiem w dobrym kierunku.

W cyfrowej jakości

Wielkim sukcesem, jaki przypisuje sobie MAC, jest uruchomienie telewizji cyfrowej. Jednak prace pod nadzorem KRRiT oraz UKE trwały dobre parę lat, a pierwszy multipleks uruchomiono w 2009 roku. Ministerstwo koordynowało prace jedynie na ostatnim etapie, by w końcu z dużym opóźnieniem przejść na nadawanie cyfrowe. Obecnie w technologii DVB-T można oglądać kilkanaście programów, sukcesywnie mają być uruchamiane kolejne multipleksy. Uzupełnieniem jest transmisja programów radiowych w standardzie DAB+ (Digital Audio Broadcasting), Emitel rozpoczął także testową transmisję programów w nowszym standardzie DVB-T2, który pozwala nadawać więcej programów w obrębie multipleksu.

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji przygotowało także nowelizację ustawy o radiofonii i telewizji, dotyczącą audiowizualnych usług medialnych na żądanie (VoD, Video on Demand). Do tej pory nie były one w polskim prawie ściśle regulowane. Ustawa dotyczy polskich firm, których celem działalności gospodarczej jest udostępnianie audycji na żądanie. Ustala ich obowiązki i obciążenia na najmniejszym możliwym poziomie wskazywanym przez dyrektywę unijną. Świadczenie audiowizualnych usług medialnych nie będzie wymagało żadnej rejestracji, wystarczający będzie roczne sprawozdanie. Nadawcy zostaną objęci m.in. wymogami dotyczącymi przekazów handlowych (reklamy, telesprzedaż, lokowanie produktów), ochrony małoletnich przed szkodliwymi treściami, promowania audycji europejskich (mają stanowić 20% audycji) oraz zakazem propagowania nienawiści. Ustawa o VOD została podpisana przez prezydenta w listopadzie 2012 roku, wchodzi w życie 28 lutego 2013 r.

Informatyka i telekomunikacja

Głośnym w ostatnich tygodniach projektem Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji był eWUŚ, czyli Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców. Z jednej strony to żaden sukces – rozwiązania tego typu powinny działać już od wielu lat, bo z technicznego punktu widzenia realizacja nie jest skomplikowana. Jednak kolejne ekipy rządzące natrafiały na liczne problemy organizacyjne, z którymi MAC jakoś sobie poradził, koordynując prace pomiędzy NFZ, ZUS i KRUS. Dzięki temu tylko na podstawie numeru PESEL można stwierdzić, czy dany obywatel ma prawo do opieki zdrowotnej. Prawdopodobnie eWUŚ jeszcze nie jest tym, czym być powinien, a zdaniem prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej Macieja Hamankiewicza system "posiada liczne wady,
jest niedopracowany, (…) nie jest to system kompleksowy, ale raczej jakaś proteza". Niemniej jednak w końcu ruszył i niewątpliwie będzie ułatwieniem dla milionów pacjentów.

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji odpowiada także za mało nagłośniony projekt Latarnicy Polski Cyfrowej, organizowany w ramach akcji Polska Cyfrowa Równych Szans. Celem jest edukacja osób z grup wiekowych 50+, by mogły one bez przeszkód korzystać z komputerów i internetu. Zajęcia we własnych środowiskach prowadzą przeszkoleni wolontariusze, którzy w ubiegłym roku przeprowadzili ponad 1500 godzin zajęć, szkoląc 6790 uczestników.

Do wymogów unijnych została dostosowana także ustawa Prawo telekomunikacyjne. Nowelizacja nakazuje uproszczenie umów abonenckich dotyczących usług telekomunikacyjnych (internet, telefon), a konsument ma być świadomy co otrzymuje od operatora i jakie są ograniczenia oferowanych usług. Ułatwia również prowadzenie działalności telekomunikacyjnej. Ustawa wchodzi w życie jużw styczniu 2013 roku.

Czego nie zrobiono

Dzięki licznym protestom w sprawie umowy handlowej ACTA, styczeń 2012 roku był gorącym miesiącem. Wpadkę zaliczył polski rząd, w tym także Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji – porozumienie ograniczające m.in. wolność słowa w internecie zostało podpisane po cichu, bez konsultacji społecznych czy choćby wysłuchania uwag zainteresowanych stron. Po nagłośnieniu sprawy kolejne kraje europejskie zaczęły wycofywać się z porozumienia, a w lipcu Parlament Europejski ostatecznie odrzucił je większością głosów.

Awantura o ACTA dała jednak rządzącym do myślenia, dzięki czemu kolejne ważne wydarzenie dotyczące zmian w międzynarodowych regulacjach telekomunikacyjnych było już poprzedzone konsultacjami publicznymi. Minister Boni wziął w grudniu udział w organizowanej przez ITU konferencji WCIT-12, której celem była nowelizacja traktatu dotyczącego regulacji telekomunikacyjnych (International Telecommunication Regulations). Polska delegacja wybrała się tam z założeniem, że opracowany traktat nie będzie dotyczył internetu, bo do tego powołane są inne instytucje. Jednak ostatecznie ITU, korzystając z budzących konsternację procedur, uznało przyjęcie niejasnej wersji dokumentu. W trakcie dalszych debat wątpliwości nie zostały rozwiane, a mimo to większość uczestników zgodziła się na traktat. Według ministra Boniego, niektóre państwa (Rosja, Chiny, pewne kraje afrykańskie) mogą wykorzystać go jako środek do wprowadzenia narodowych granic w internecie i ograniczenia wolności słowa. Polska delegacja nie podpisała dokumentu, choć zachowuje prawo zgłaszania kolejnych zastrzeżeń.

Najbliższe plany

Największym wyzwaniem na najbliższą przyszłość są głębokie zmiany w e-administracji, zapowiadane przez rząd w listopadzie 2011 roku. Dotyczą usprawnień pracy administracji przez wykorzystanie nowoczesnych technik informatycznych. Jak zapowiedział Michał Boni, celem jest przełamanie monopolu dokumentacji papierowej w administracji. Obecnie trwa przygotowanie pakietu projektów ustaw dotyczących m.in. ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy o otwarciu zasobów publicznych (ta ostatnia została skierowana do konsultacji).

Na początku grudnia 2012 r. Rada Ministrów przyjęła założenia do ustawy o informatyzacji, które obejmują m.in. obowiązek posługiwania się elektronicznymi skrzynkami podawczymi we wszystkich urzędach, łatwiejszą komunikację elektroniczną z obywatelem, elektroniczny wgląd w akta sprawy, możliwość posługiwania się skanami dokumentów wydanych przez administrację publiczną, elektroniczne pełnomocnictwa, zeznania i wyjaśnienia, a także elektroniczne wezwania na rozprawy w postępowaniach administracyjnych i podatkowych.